Avrupa Uzay Ajansı'ndan Tarihi Bir Görev: ACES Saat Sistemi ISS'ye Taşındı
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), zamanın işleyişini daha önce hiç olmadığı kadar hassas bir şekilde incelemek amacıyla geliştirdiği ACES (Atomic Clock Ensemble in Space) sistemini Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) gönderdi. Bu adım, sadece Einstein'ın özel ve genel görelilik teorilerini sınamakla kalmayacak, aynı zamanda evrenin gizemli yapılarına dair yeni ipuçları da sunabilir.
Uzayın mikro yerçekimi ortamında çalışan ACES, zamanın hız ve yerçekimi etkisiyle nasıl değiştiğini gözlemleyecek. Einstein'ın teorilerine göre, bir nesne ne kadar hızlı hareket ederse zamanı o kadar yavaş akar ve yerçekimi ne kadar güçlüyse zaman da o kadar yavaşlar. Dünya yörüngesinde saatte yaklaşık 28.000 km hızla ilerleyen ISS, bu teorilerin test edilmesi için adeta bir "doğal laboratuvar" niteliği taşıyor.
ACES’in Olağanüstü Hassasiyeti: 300 Milyon Yılda Sadece Bir Saniye Sapma
- ACES'in merkezinde iki ileri düzey atomik saat bulunuyor: PHARAO ve SHM (Space Hydrogen Maser).
- PHARAO, mikro yerçekimi koşullarına özel tasarlanmış bir sezyum atom saati olarak öne çıkıyor.
- SHM ise hidrojen atomlarının mikrodalga frekanslarını kullanarak çalışan, son derece kararlı bir zaman ölçüm cihazı.
Bu iki saat, olağanüstü bir hassasiyete sahip: 300 milyon yılda yalnızca bir saniyelik sapma gösteriyorlar. Bu benzersiz doğruluk seviyesi sayesinde, bilim insanları hem zamanın genişlemesini daha net anlayabilecek hem de evrenin karanlık maddesi gibi henüz çözülememiş sırlarına dair ipuçları elde edebilecekler.
ACES’in Görev Süreci: 30 Ayda 10 Gözlem Penceresi
ACES sistemi, ISS'in Columbus modülüne monte edilerek önümüzdeki 30 ay boyunca çalışmalarını sürdürecek. Bu süreçte:
- En az 10 gözlem penceresi açılacak.
- Her gözlem yaklaşık 25 gün sürecek.
- Toplanan veriler, yeryüzündeki atomik saatlerle iki farklı sistem kullanılarak karşılaştırılacak.
Bu ultra hassas veriler, küresel navigasyon sistemleri (GNSS) gibi teknolojilerin geliştirilmesine de katkı sağlayacak.
Mühendislikte Üst Düzey Önlemler: Demanyetizasyon ve Özel Koruma
- ACES projesinde, cihazların dış etkilerden minimum düzeyde etkilenmesi için özel mühendislik önlemleri alındı.
- Tüm ekipmanlar, elektronik devreler ve hatta vidalar demanyetize edildi.
- Sistemin manyetik alanlardan etkilenmemesi adına, taşınmadan önce titiz manyetik taramalar gerçekleştirildi.
- Bu sayede, ACES’in ölçümleri, Dünya’nın elektromanyetik etkilerinden bağımsız ve daha güvenilir şekilde sağlanabilecek.
