İçerik Üreticileri İçin Yeni Bir Dönem Başlıyor
Türkiye'de uzun süredir beklenen Dijital Telif Yasası hazırlıklarında sona gelindi. TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman'ın açıklamasına göre, özgün içerik üreten tüm kişi ve kuruluşların haklarını koruyacak düzenleme, en geç haziran ayında yürürlüğe girecek.
Yeni yasa ile birlikte, internet ortamında sıkça karşılaşılan korsan içerik kullanımı ciddi yaptırımlarla karşılık bulacak. Özellikle haber, röportaj, görsel ve sosyal medya içeriklerinin izinsiz kullanımına karşı içerik sahiplerine maddi haklar tanınacak.
Global Devler Zaten Masaya Oturdu
Google ve Meta gibi teknoloji devleri, Kanada, Avustralya ve İspanya başta olmak üzere birçok ülkede medya kuruluşlarıyla telif anlaşmaları yapmaya başlamıştı. Ancak Türkiye'de bugüne kadar bu tür bir yükümlülük söz konusu değildi. Yeni yasa ile birlikte bu şirketler, Türkiye'deki içerik üreticilerine de telif ödemek zorunda kalacak.
Örnek vermek gerekirse, Google’ın çatı şirketi Alphabet'in 2024 yılı kazancı 350 milyar doları bulmuştu. Bu devasa gelirin büyük bir bölümü ise medya içeriklerinden elde edilen reklam gelirlerinden oluşuyor. Şimdiye kadar bu gelir içerik üreticileriyle paylaşılmıyordu.
Eski Yasaların Yetersizliği Ortadan Kalkacak
Türkiye’de halen yürürlükte olan 1952 tarihli Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, dijital dünyadaki telif hakları ihlallerine tam olarak yanıt veremiyordu. Yeni Dijital Telif Yasası ile dijital çağın gereklerine uygun bir koruma mekanizması oluşturulacak. Ayrıca kopya içerik tespit sistemleri devreye alınarak, orijinal içeriklerin ön plana çıkarılması sağlanacak.
Türkiye'de Dijital Telif Süreci Neden Gecikti?
Mevcut Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (1952) sadece basılı medya ürünlerini kapsıyor, dijital ortamdaki içerik kullanımını net bir şekilde düzenlemiyordu. Bu nedenle uzun yıllardır uluslararası örnekler incelenerek kapsamlı bir dijital yasa taslağı üzerinde çalışıldı.
Dünya'da Nasıl Uygulanıyor?
- Avustralya: Google ve Facebook, haber yayıncılarına yılda milyonlarca dolar telif ödüyor.
- Kanada: 2023'te "Online News Act" ile sosyal medya platformlarına, yerel medya organlarına ödeme zorunluluğu getirildi.
- Fransa: Google, Fransız yayıncılara yıllık telif ödemeleri yapıyor.
Türkiye'deki Yasanın Kapsamı Ne Olacak?
Sadece yazılı haberler değil; videolar, fotoğraflar, sosyal medya içerikleri, röportajlar, podcastler ve belgeseller gibi her tür dijital özgün içerik koruma altına alınacak.
Tespit ve takibat sistemi kurulacak: Kopyalanan içeriklerin hızlıca tespit edilmesi ve hak sahibine gelir akışı sağlanması hedefleniyor.
Sadece Ana Akım Değil, Tüm İçerik Üreticileri Kazanacak
Dijital Telif Yasası, yalnızca gazeteler ve televizyonları kapsamıyor. Belgeselcilerden sosyal medya içerik üreticilerine kadar, özgün içerik üreten herkes bu yasal düzenlemeden faydalanabilecek. Böylece hem haberciliğin kalitesi artacak hem de medya sektöründe yeni istihdam alanları doğacak.
En önemlisi ise bu yasanın, basın özgürlüğü açısından önemli bir destek sağlaması bekleniyor. Telif gelirleri sayesinde bağımsız ve özgün haberciliğin önü daha da açılacak.
