Yapay Zeka Destekli Kanser Tedavisinde Yeni Dönem! Bir Saniyede Işık Hızında Müdahale
Türkiye Öncü Konumda
Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği (TROD) tarafından bu yıl Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde düzenlenen 16. Ulusal Radyasyon Onkolojisi Kongresi'nde, kanserle savaşta yeni nesil tedavi yöntemleri masaya yatırıldı. Kongre Başkanı Prof. Dr. Uğur Selek ve TROD Başkanı Prof. Dr. Banu Atalar, teknolojinin geldiği son noktayı değerlendirerek, yapay zekanın ve devrim niteliğindeki tedavi tekniklerinin kansere karşı umut verici gelişmelere kapı araladığını vurguladı.
Yapay Zeka, Kanser Tedavisinin Merkezine Yerleşiyor
Prof. Dr. Banu Atalar, yapay zekanın radyoterapi alanında devrim yarattığını belirterek, artık tedavi planlamalarının saatler değil dakikalar içinde tamamlandığını söyledi. Yapay zeka destekli sistemler sayesinde her hasta için kişiselleştirilmiş planlar oluşturulabiliyor, tümör ve çevresindeki sağlıklı dokular daha net görüntülenebiliyor. Ayrıca, tedavi sırasında bile anlık değişiklikler yapılarak "adaptif tedavi" uygulanabiliyor. Bu gelişmeler, hem hastaların hem de sağlık çalışanlarının yükünü hafifletiyor, tedavi süreçlerini çok daha etkin hale getiriyor.
FLASH Radyoterapisi: Bir Saniyede Kanserle Savaş
Kanser tedavisinde çığır açan bir diğer yenilik ise FLASH Radyoterapi. Bu yöntemde radyasyon, bir saniyeden daha kısa sürede yüksek dozda veriliyor. Sağlıklı dokular minimum düzeyde etkilenirken, tümör üzerinde maksimum etki sağlanıyor. Prof. Dr. Atalar, bu yöntemin henüz klinik uygulamalarda yaygınlaşmadığını, ancak geleceğin radyoterapisi olarak güçlü bir aday olduğunu ifade etti.
Türkiye, Radyasyon Onkolojisinde Dünya ile Yarışıyor
Kongre Başkanı Prof. Dr. Uğur Selek, Türkiye'nin radyasyon onkolojisi alanında gelişmiş teknolojik altyapısı ve yetkin sağlık kadrosuyla öne çıktığını vurguladı. Ülkedeki merkezlerde, tümörü hassasiyetle hedefleyen ve sağlıklı dokuları koruyan "adaptif radyoterapiler" günlük kullanıma girmiş durumda. Özellikle "stereotaktik radyoterapi" gibi yöntemler, cerrahi müdahaleye alternatif olarak yüksek başarı oranlarıyla dikkat çekiyor.
Adaptif Radyoterapi Nedir?
Adaptif radyoterapi, her seans öncesinde hastanın anatomisindeki değişimleri tespit edip tedavi planını güncelleyerek daha hassas ve etkili bir ışınlama sağlar. Bu yöntem, özellikle hareketli organlardaki tümörlerin tedavisinde büyük avantaj sunar.
FLASH Radyoterapi'nin Bilimsel Temeli
FLASH radyoterapi, çok kısa sürede yüksek doz radyasyon vererek sağlıklı dokulardaki zarar mekanizmasını minimize eder. Preklinik çalışmalarda özellikle akciğer, deri ve beyin dokularında yan etkilerin ciddi şekilde azaldığı gözlemlenmiştir.
Proton Tedavisi ve Farkı
Geleneksel radyoterapi X-ışınları kullanırken, proton tedavisi proton parçacıklarını kullanır. Protonlar, hedefe ulaştığında enerjisini maksimumda bırakır (Bragg Zirvesi), böylece çevre dokulara minimum zarar verir.
Gençlerde Kanser Vakaları Artışta
Dünya Sağlık Örgütü'nün 2024 verilerine göre her yıl 20 milyondan fazla yeni kanser vakası tespit edilirken, Türkiye'de özellikle genç bireylerde kanser oranlarında artış gözlemleniyor. Prof. Dr. Atalar, 40 yaş altındaki bireylerde kolorektal ve meme kanseri vakalarının yükseldiğini, obezite ile ilişkili kanserlerin çocukluk çağında dahi görülmeye başladığını belirtti. Ayrıca, sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri vakalarında da dikkat çekici bir artış söz konusu.
Proton Tedavisi Yolda
Türkiye'de henüz aktif olarak uygulanmayan ancak yakın zamanda hizmete girmesi beklenen proton tedavisi, radyasyonun sadece hedeflenen alana ulaşmasını sağlayarak çevre dokuların zarar görmesini minimuma indiriyor. Bu yöntem özellikle çocuk hastalar, radyasyona dirençli tümörler ve daha önce radyoterapi almış bireyler için önemli avantajlar sunuyor.
